Gluten intoleransı; Gluten içeren tahıl ürünlerinin tüketimiyle oluşan ve otoimmun bir rahatsızlıktır. Literatüre göre de “hastalık” ibaresinden daha çok bir tür “alerji” olarak tanımlanır. Gluten intoleransı olan; çölyak hastası bireylerin özel beslenme ihtiyaçlarının sağlanması için özel olarak formüle edilen, işlenen veya hazırlanan özel beslenme amaçlı gıdaların tekniğine uygun ve hijyenik şekilde üretim, hazırlama, işleme, muhafaza, depolama, taşıma ve pazarlamasını sağlamak üzere yayınlanan tebliğinin özetini sizlerle paylaşıyoruz…
29 Temmuz 2020 tarih ve 31200 sayılı resmi gazetede yayınlanan
TÜRK GIDA KODEKSİ GLUTEN İNTOLERANSI OLAN BİREYLERE UYGUN GIDALAR TEBLİĞİ (TEBLİĞ NO: 2012/4)’NİN YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILMASINA DAİR TEBLİĞ ile
YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILMIŞTIR
(TEBLİĞ NO: 2020/18)
Çölyak (Gluten intoleransı) için en önemli gluten proteini kaynağı buğdaydır ve tüm Triticum türleri gluten içerir. Gluten ise Bazı bireylerin tolere edemediği, suda ve 0,5 M NaClçözeltisinde çözünmeyen; buğday, arpa, yulaf, çavdar veya bunların melezlerinde ve türevlerinde bulunan protein fraksiyonudur.
Bu tebliğde Gluteni tolere edemeyen bireylerin özel diyet ihtiyaçlarını karşılamak üzere üretilmiş, hazırlanmış ve/veya işlenmiş özel beslenme amaçlı gıdaların tamamı “Gluten intoleransı olan bireyler için üretilen gıdalar” olarak tanımlanmaktadır.
Ürün özellikleri ve buna bağlı etiketleme kuralları
- (a)Gluten intoleransıolan bireyler için üretilen, gluten seviyesini düşürülmüş gıdalarda gluten miktarı 100 mg/kg’yi geçmemelidir. Buğday, arpa, yulaf, çavdar veya bunların melez çeşitlerinden elde edilmiş bir veya daha fazla bileşen içeren veya bunlardan oluşan bu tarz ürünler “çok düşük glutenli” ibaresi ile piyasa arz edilebilir.
- (b)”Glutensiz” ibareli bir üründe ise Son tüketiciye sunulacak gıdadaki gluten seviyesi 20 mg/kg’yi aşmamalıdır.
- (c)Gluten intoleransıolan bireyler için üretilen gıdaların içeriğinde bulunan yulafın; buğday, arpa, çavdar veya bunların melez çeşitlerinin bulaşması önlenecek şekilde özel olarak üretilmesi, hazırlanması veya işlenmesi gerekir. Yulafla üretilmiş herhangi bir ürünün de gluten içeriği en fazla 20 mg/kg olmalıdır.
- (ç)Son gluten intoleransı olan tüketiciye ulaşan; Melez çeşitleri de dahil olmak üzere buğday, arpa, yulaf veya çavdarın yerini tutan bir veya daha fazla bileşen içeren veya bunlardan oluşan gıdada gluten miktarı 20 mg/kg’yi aşamaz. Bu ürünlerin etiketlenmesinde, reklamında ve tanıtımında “glutensiz” ibaresi kullanılır.
- (d)Eğer Melez çeşitleri de dahil olmak üzere buğday, çavdar, arpa veya yulafın yerini tutan bileşenler ile gluten seviyesini düşürmek için özel işleme tabi tutulmuş buğday, çavdar, arpa, yulaf veya bunların melez çeşitlerinden yapılmış bileşenleri birlikte içeren bir gıda söz konusu ise gluten intoleransı olan bireyler için üretilen gıdalara (a), (b) ve (c) bentleri uygulanır, (ç) bendi uygulanmaz.
- (e) “çok düşük glutenli”veya “glutensiz” ibareleri, gıdanın etiketi üzerinde, gıdanın adına yakın bir yerde bulunur.
Etiketleme
Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünler, Türk Gıda Kodeksi Etiketleme ve Tüketici Bilgilendirme Yönetmeliğinde yer alan hükümlere uygun olur.
Bu genel hükümlere ek olarak gluten intoleransı olan bireyler için üretilen gıdaların etiketlenmesi, “Ürün özellikleri ve buna bağlı etiketleme kuralları” bölümünde anlatılan şeklinde olmalıdır.
Gluten intoleransı olan bireylerin kullanımı için uygun olan aşağıda belirtilen gıdaların etiketlenmesi, reklamı ve sunumunda; Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliğinin 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan hüküm saklı kalmak şartıyla, son tüketiciye sunulan gıdada, gluten seviyesinin 20 mg/kg’yi aşmaması koşuluyla “glutensiz” ibaresi kullanılabilir.
Aşağıda yer alan gıdaların etiketlenmesi, reklamı ve tanıtımında “çok düşük glutenli” ifadesi kullanılamaz:
- Normal tüketim amaçlı gıdalar
- Gluten intoleransı olmayan bireylerin özel beslenme ihtiyaçlarını karşılamak için özel olarak formüle edilmiş, işlenmiş veya hazırlanmış ancak yine de bileşimleri gereği gluten intoleransı olan bireylerin de özel diyet ihtiyaçlarını karşılamaya uygun, özel beslenme amaçlı gıdalar…
Gluten İntoleransı Olan Bireylere Uygun Gıdalar’ın Gıda Mevzuatı ile İlişkisi
Katkı maddeleri: Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğinde yer alan hükümlere uygun olur.
Aroma maddeleri: Türk Gıda Kodeksi Aroma Vericiler ve Aroma Verme Özelliği Taşıyan Gıda Bileşenleri Yönetmeliğinde yer alan maddeler kullanılabilir.
Bulaşanlar: Türk Gıda Kodeksi Bulaşanlar Yönetmeliğinde yer alan hükümlere uygun olur.
Pestisit kalıntıları: Türk Gıda Kodeksi Pestisit Kalıntıları Yönetmeliğinde yer alan hükümlere uygun olur.
Hijyen: Türk Gıda Kodeksi Mikrobiyolojik Kriterler Yönetmeliğinde yer alan kurallara uygun olarak üretilir.
Ambalajlama:Türk Gıda Kodeksi Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemeler Yönetmeliğinde yer alan kurallara uygun olur.
Numune alma ve analiz metotları:Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinde belirtilen kurallara uygun olarak numune alınır ve uluslararası kabul görmüş analiz metotları uygulanır.
Kaynak:
Mevzuat.gov.tr
04.01.2012 tarih ve 28163 sayılı Resmi Gazete
