Pirinç Tebliğ Özet - Gidamuhendisi

Paketli veya dökme olarak insan tüketimine sunulan kavuzsuz pirinç, değirmenlenmiş pirinç, yarı haşlanmış pirinç ve kırık pirincin tekniğine uygun ve hijyenik şekilde üretim, hazırlama, işleme, muhafaza, depolama, taşıma ve pazarlamasını sağlamak amacıyla yayınlanmış pirinç tebliğ’nin özetidir.

Bu tebliğ; Oryza sativa L. türüne giren kültür bitkilerinden elde edilen paketli veya dökme olarak insan tüketimine sunulan, kavuzsuz pirinç, değirmenlenmiş pirinç, yarı haşlanmış pirinç, kırık pirinç ile Oryza sativa L. türüne giren farklı renkteki pirinçleri ve aromalı pirinçleri kapsar. Pirinçten türetilen ürünleri ve yapışkan pirinci kapsamaz.

Doğal ve Güvenilir Gıda’nın adresi Zahirepazari.com sayesinde Eve Misafir Çağırmak Çok Kolay

Pirinç Nedir?

Oryza sativa L. türüne giren kültür bitkilerinin tanesi olan çeltiğin, tekniğine uygun olarak kavuzları soyulduktan sonra, çeşitli değirmenleme işlemleri uygulanarak embriyo ve kabuk ile alöron’un kısmen veya tamamen alınması suretiyle elde edilen tane ürüne pirinç denir.

Az değirmenlenmiş pirinç: Kavuzsuz pirincin kısmen değirmenlenmesi ile elde edilir.
Tam değirmenlenmiş pirinç: Kavuzsuz pirincin kepeğinin tamamının ve embriyosunun tamamına yakınının alınması ile elde edilir.

Pirinç Çeltik’in kavuzlarının soyulmuş halidir. Bazı türlerin kendine has aroması ve kokusu vardır ve bu türlere aromatik pirinç denir. Pirinç elde edilirken bazı tanelerde kırılma söz konusu olabilir. Toplam ağırlığın 1/4 ‘ü kırılmış ise bu tür piriçlere “kırık pirinç” denir. 1,4 mm’lik yuvarlak delikli elekten geçen kırık pirinç; kırık ve toz olarak da tanımlanmaktadır.

Bazı pirinç taneleri kusurlu tane sınıfına girer ve bu tiplerin tanımları aşağıda verilmiştir.

Ham tane: Tam olgunlaşmamış yeşil tanedir.
Doğal şekil bozukluğu olan tane: Doğal şekil bozukluğu, kalıtsal kökenli olsun ya da olmasın, çeşidin tipik morfolojik özellikleriyle kıyaslandığında görülen şekil bozuklukları olan tanedir.
Tebeşirleşmiş tane: Genetik özelliği olarak beyaz göbeklilik taşıyan çeşitler dışında çevre veya diğer faktörlerden dolayı tane yüzeyinin en az dörtte üçü opak ve tebeşir görünümünde olan tanedir.
Kırmızı çizgili tane: Üzerinde perikarp kalıntısı olarak o çeşide has olmayan kesik, boydan boya ince veya kalınca koyu kırmızı renkli çizgiler bulunan tanedir.
Benekli tane: Üzerinde siyah renkli belirgin küçük benekler olan veya hafif yüzeysel siyah çizgiler taşıyan tanedir.
Lekeli tane: Tane yüzeyinin küçük bir bölgesinde, değişik renklerde (siyah, kırmızı, kahverengi) veya derin siyah çizgiler şeklinde de olabilen, tane doğal renginde belirgin değişiklik olan tanedir.
Sarı tane: Kurutma sebebi dışında, doğal rengini kısmen ya da tamamen kaybederek limon ya da portakal sarısı tonu almış tanedir.
Amber tane: Kurutma sebebi dışında, tüm yüzey renginin hafif amber-sarı bir renge dönüşmüş olan tanedir.
Mandık veya kırmızı tane: Tane yüzeyinin tamamı kırmızı olan tanedir.

Kırık tane olarak tanımlanan taneler de; kusurlu tane sınıfına girer.

Pirincin Ürün Özellikleri

Pirinç, kendine has renk, tat, koku ve görünüşte olmalı, acılaşmış, ekşimiş, kokuşmuş, küflenmiş olmamalıdır. Yabancı bir tat ve koku, böcek ve böcek parçalarını, kalıntılarını ve yumurtalarını, hayvansal artıklar ve metal parçaları içermemelidir.
Pirinçlerin ve kırık pirinçlerin rutubet miktarı en fazla %14.5 olmalıdır.
Farklı pirinç çeşitleri, sınıfları, grupları, tipleri ve menşei karıştırılarak piyasaya sunulamaz. Ürün içerisinde bulunan kırık taneler, kendi çeşidinden başka bir çeşidin kırığı olamaz.
Tam değirmenlenmiş pirinç; içerdiği kusurlu tane, organik ve inorganik yabancı madde miktarlarına göre 1. Sınıf veya 2. Sınıf olarak değerlendirilir.
Pirinçler; kusurlu tane, organik ve inorganik yabancı madde içerikleri açısından Ek-1’e uygun olmalıdır.

**Ek-1. Bu tebliğ kapsamındaki pirinçlerin, kusurlu tane, organik ve inorganik yabancı madde içerikleri**

Aromatik pirinç; değirmenlenmiş pirinç, kavuzsuz pirinç, yarı haşlanmış pirinç olarak işlenebilir. Bu durumda aromatik pirinçte bulunabilecek kusurlu tane, organik ve inorganik yabancı madde içerikleri Ek 1’de ait olduğu işleme şeklinin ve sınıfının değerlerine uygun olmalıdır.
Genetik özelliği olarak beyaz göbeklilik taşıyan pirinç çeşitlerinde tebeşirleşmiş tane aranmaz.
Pirinç içinde kavuzsuz pirinç ile çeltik miktarı ayrı ayrı ağırlıkça % 0.05’i geçmemelidir.
Kavuzsuz pirinç içinde çeltik miktarı ağırlıkça % 1’i geçmemelidir.
Pirinçler, tane uzunluğuna göre uzun taneli pirinç, orta taneli pirinç ve kısa taneli pirinç olarak gruplandırılır. Pirinçlerin tane uzunlukları ve uzunluk/genişlik oranları Ek-2’ye uygun olmalıdır.

**EK-2 Bu tebliğ kapsamındaki pirinçlerde Tane Uzunluğu ve Uzunluk/Genişlik Oranları**

Pirinçte Ambalajlama ve etiketleme-işaretleme

Pirinçlerin ambalajlanması TGK Gıda ile temas eden madde ve malzemeler yönetmeliği hükümlerine uygun olur., Etiketlenmesi ise Türk Gıda Kodeksi Etiketleme ve Tüketici Bilgilendirme Yönetmeliğinde yer alan hükümlerine uygun olmalıdır. Bu kuralların yanı sıra aşağıdaki kurallara da uyulmalıdır:

Hasatın gerçekleştiği yıl “ürün yılı” olarak ambalaj üzerinde belirtilmelidir.
Tane uzunluğu uzun, orta ve kısa olarak ambalaj üzerinde belirtilmelidir. Tane uzunluğu “uzun” olan pirinçler Tip A, Tip B veya Tip C olarak da belirtilmelidir.
Pirincin sınıfı, kırık oranı ve menşei ambalaj üzerinde belirtilmelidir.
Ürüne ait çeşit adı (Örneğin Baldo Pirinç, Osmancık pirinç gibi) ürün etiketi üzerinde belirtilebilir. Ayrıca pirincin yetiştirildiği yöre veya bölge etiket üzerinde yazılmak istendiğinde “…. yöresinde/bölgesinde yetiştirilmiştir” şeklinde ifade edilmelidir (Örneğin Baldo Pirinç “Trakya bölgesinde yetiştirilmiştir” gibi).
Pirinç etiketinde “pilavlık pirinç” gibi kullanım amacına yönelik ifadeler etiket üzerinde yer alabilir. Bu ifadeler kullanılmak istendiği takdirde “pilavlık-ithal pirinç”, “pilavlık-yerli pirinç” şeklinde aynı yüzde, aynı puntoyla yazılmalıdır. Ayrıca ithal pirinçlerin menşei de arka yüzde yazılmalıdır.
“Kavuzsuz pirinç” ifadesi yerine “kahverengi pirinç”, “kargo pirinç” ifadeleri kullanılabilir.
“Az değirmenlenmiş pirinç” ifadesi yerine “kepekli pirinç” ifadesi kullanılabilir.
“Tam değirmenlenmiş pirinç” ifadesi yerine “pirinç” ifadesi kullanılabilir.
“Yarı haşlanmış pirinç” ifadesi yerine “parboiled pirinç” ifadesi kullanılabilir.

Pirincin Türk Gıda Kodeksindeki Yeri

Katkı maddeleri: Türk Gıda Kodeksi Katkı Maddeleri Yönetmeliği’ne uygun olmalıdır.
Bulaşanlar: Türk Gıda Kodeksi Bulaşanlar Yönetmeliği’nde yer alan hükümlere uygun olmalıdır.
Pestisit kalıntıları: Türk Gıda Kodeksi- Pestisitlerin Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliği‘nde yer alan hükümlere uygun olmalıdır.
Hijyen: Gıda Hijyen Yönetmeliği’nde ve Mikrobiyolojik Kriterler Yönetmeliği‘nde yer alan hükümlere uygun olmalıdır.
Taşıma ve depolama: Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği’nin Gıdaların Taşınması ve Depolanması Bölümündeki kurallara uyulmalıdır.
Numune alma ve analiz metotları:Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği’nin Numune Alma ve Analiz Metotları bölümünde belirtilen kurallara uygun olarak numune alınmalı, ulusal veya uluslararası kabul görmüş analiz metotları uygulanmalıdır.