Annatto Nedir? Bilmediğiniz Yararları!

E160(b) olarak da bilinen Annatto genellikle Güney Amerika’da ve Afrika’da yetişmekte olan Bixa orellana L. adlı bitkinin tohumlarından elde edilmektedir.

YAZAR: Pınar GÜLER

Annatto, achioteveya atsuete ağacı meyvesinin tohumlarından elde edilen, bir gıda boyası ve baharattır. Bitkinin tohumları uzun yıllardır aroma ve renklendirme amacıyla kullanılmaktadır. Bu tohumlar sarıdan kırmızıya ve mora doğru giden renk skalasına sahiptir. Doğal renklendirici olarak kullanılır ve E160(b) adlı gıda boyası bu tohumlardan elde edilir.

Renklendirici özelliğinin yanında, ürün baharat olarak da kullanılmaktadır. Ürün çok az kullanıldığında fazla etki gözlemlenmezken bol miktarda kullanıldığında bibersi tadının yanında tatlı bir aroma vermesini sağlamaktadır. Aynı zamanda annatto yüksek ısı ve ışık stabilitesine sahiptir. Oksidasyona dayanıklıdır. 125°C‘nin üzerinde kararsızdır.

Annatto’nun Teknik Özellikleri

Sınıfı: Renklendirici

Cas Numarası: 1393-63-1

Kimyasal Formülü: C24H28O4

Molar kütlesi: 380.4767

Kaynama Noktası: 640.4°C (760 mmHg)

Çözünürlük: Suda çözünür.

Annatto’nun Diğer İsimleri

Arnatto
Ruj çalısı
Ruj ağacı
Atsuete
Achiote

Helal mi? Evet, Annatto özleri helal bir renktir. Sıvı ürünlerde su ile birlikte kullanılır.

Alerjik Tepkimeye Neden Olur mu? Belki, Aşırı duyarlılık, alerjik reaksiyonlar, cilt tahrişlerine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Astımlı ve alerjik reaksiyonlara neden olabilir.

Üretiminde Biyoteknoloji Kullanılıyor mu? Evet, genetiği değiştirilmiş organizmaların yardımıyla annatto üretmek mümkün. Bununla birlikte, ticari uygulamaları hakkında kesin bilgi mevcut değildir.

Kullanım Alanları

Annatto’nun kullanıldıkları gıdalar çok çeşitlidir. Ürün tipine göre farklılık gösterebilir. Margarin, tereyağı, peynir, fırın ürünleri, çorba, kek karışımları, şekerleme, dondurma, alkolsüz içecekler, sürülebilir kahvaltılık ürünler, sosis kılıflarında ve deniz ürünlerinin renklendirilmesinde aynı zamanda baharat ve annatto yağı olarak da kullanılmaktadır.

Annatto günümüzde daha çok doğal renklendirici olarak kullanılmaktadır. Ancak antioksidan ve antikanserojen gibi tıbbi özelliklerinden dolayı ilaç üretiminde, eczacılıkta (balgam sökütücü özelliğinden dolayı), tekstilde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bitki ve böcek ilaçlarında, kozmetik ürünlerde antimikrobiyal ve renklendirici özelliklerinden yararlanmak için kullanılır.

Yapılan Çalışmada;

Çikolataların etiket bilgilerinde herhangi bir renklendirici maddeye rastlanılmazken, şekerleme ve jelibon gibi atıştırmalık ürünlerin etiketlerinde hem doğal hem de sentetik renklendirici sayısının fazla olduğu görülmüştür. Başka bir çalışmada cips örneğinde annatto renk maddesi bulunmasına rağmen etiket bilgilerinde E kodu veya Türk Gıda Kodeksine uygundur ibaresine yer verilmemiştir. Bu nedenle dikkat edilmesi gerekmektedir.

Yararlı ve Zararlı Etkileri

Annatto göz sağlığı, cilt bakımı, sağlıklı sindirimi sağlaması, kanseri önlemesi, karaciğeri koruması, yaraları iyileştirmesi, mide sağlığına iyi gelmesi, doğum kusurlarını önlemesi, kemikleri güçlendirmesi, balgam ve idrar söktürücü olması gibi yararlı etkilerinin yanında, kan şekeri seviyelerini ciddi oranda arttırır. Bu yüzden ameliyat olan ve diyabet hastalarının dikkat etmesi gerekmektedir. Özellikle hamile ve emzirme dönemindeki kadınların tüketmesi sonucu alerjik reaksiyon gösterebilmektedir. Tüketilmeden önce doktora başvurulmalıdır.

Annatto, intraperitoneal yolda (karaciğer, mide, dalak intraperitoneal organlara örnektir) orta derecede toksiktir.
Ayrıştırmak için ısıtıldığında keskin bir duman ve tahriş edici dumanlar yayabilmektedir.

Türk Gıda Kodeksine Göre E 160(b) Annatto

Gelişmiş ülkelerde renklendiricilerin gıda endüstrisinde kullanım izni ve toksisite testleri katı hükümlere maruz kalmaktadır. Günümüzde Annatto gibi 16 doğal pigmentin kullanımına izin verilmektedir. Türk gıda kodeksi olgunlaştırılmış peynir kategorisinde sadece olgunlaştırılmış sarı – kırık beyaz renkteki peynirde 15, sadece Red Leicesterpeynirde 50, sadece Mimolette peynirde 35 mg/l veya mg/kg kullanılmasına, işlenmiş peynirde 15, sadece katı yağlarda 10,katı ve sıvı yağ emülsiyonlarında (yağı azaltılmış tereyağı hariç) 10, sadece süslemeler ve kaplamalarda 20, sadece kaplama amaçlı hamurda 20, tatlılarda(tahin helvası hariç) 10 mg/l veya mg/kg kullanılmasına izin vermiştir.